Wil je meer weten over de concepten waar MOED mee werkt, of wil je meer lezen over dat wat je gezien hebt? In onze bibliotheek vind je leestips en suggesties voor relevante literatuur. Ook onze partners doen mee: scroll naar beneden voor leestips van hen.
Alle literatuur op deze pagina is gemakkelijk online te vinden tenzij anders is aangegeven. Kom je toch ergens niet bij? Laat het ons weten.
Catalogus Decolonial Dialogues with the Golden Coach
Buikema, Rosemarie, Giorgia Cacciatore en Astrid Kerchman. Decolonial Dialogues with the Golden Coach. Utrecht 2022.
Deze catalogus is uitgebracht door MOED naar aanleiding van de virtuele expositie Decolonial Dialogues with the Golden Coach.
Catalogus MOED: What is Left Unseen
Buikema, Rosemarie, Layal Ftouni, Nancy Jouwe, Bart Rutten, Rolando Vázquez en Rosa Wevers. What is Left Unseen. Centraal Museum, Utrecht, 2019. (tweetalig)
Deze catalogus is uitgebracht door MOED naar aanleiding van de expositie MOED: Wat niet gezien wordt in het Centraal Museum, Utrecht.
Platformen, gidsen en initiatieven
Video’s
Can art amend history?, TED talk uit 2017 van kunstenaar Titus Kaphar. Kaphar maakt schilderijen en sculpturen waarin hij ongelijkheden uit het verleden koppelt aan mogelijkheden in het heden en de toekomst. In zijn TED talk schildert hij over een replica van een 17e eeuws schilderij van Frans Hals, waardoor verborgen geschiedenissen zichtbaar worden. Wat gebeurt er wanneer we onze focus veranderen en worden geconfronteerd met onbesproken geschiedenissen?
One is not enough, een video van de Guerrilla Girls uit 2017 waarin ze stellen dat de representatie van een enkele vrouwelijke kunstenaar in tentoonstellingen en musea (in dit geval het Van Gogh Museum in Amsterdam) niet goed genoeg is.
Voor meer informatie over dit onderwerp, zie “The position of women artists in four art disciplines in The Netherlands”, januari 2019. Een rapport voor Mama Cash door Astrid Kerchman en Pauline Salet.
Wat gebeurt er als het Rijksmuseum de blik op de Nederlandse slavernijgeschiedenis richt? Daarover gaat Nieuw licht, de documentaire van regisseur Ida Does over de wording van de slavernijtentoonstelling in het museum in 2021. Deze film laat zien hoe pijnlijk en wrang, maar tegelijkertijd helend en bevrijdend het samenstellen van die tentoonstelling is. Zeker dankzij de inbreng van mensen met roots in zowel de West als de Oost.
Introducerende Teksten
Nieuw op het gebied van kunst, gender en verschil? Laat deze teksten je op weg helpen.
Buikema, Rosemarie L. en Liedeke Plate, red. Handboek genderstudies in de media, kunst en cultuur. Bussum: Coutinho, 2015.
Dit werk biedt een kennismaking met culturele genderstudies in verscheidenen disciplines. Het biedt een veelzijdig en actueel beeld van genderstudies in de cultuurwetenschappen in Nederland en behandelt zowel welbekende basisprincipes binnen het feminisme, zoals Simone de Beauvoir’s “The Second Sex”, als recentere fenomenen opkomend uit digitalisering, globalisering en neoliberalisme.
Buikema, Rosemarie L. Revoltes in de cultuurkritiek. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2017.
Dit werk behandelt de interactie tussen de kunsten en politieke transitie door middel van feministische en postkoloniale theorieën. De centrale vraag is; “welke mogelijkheden biedt de verbeeldingskracht, welke medium specifieke middelen bieden de kunsten, om dat wat vooralsnog onzegbaar en onzichtbaar is, toch in de wereld te zetten, om dat wat nog ongevormd is, zichtbaar en bespreekbaar te maken?”
Henning, Michelle, Museums, media and cultural theory, ed. Stuart Allan. Open University Press, 2006.
Dit werk onderzoekt het toeschrijven van culturele betekenis aan objecten en culturen die gepresenteerd worden door musea en tentoonstellingen. Henning benadert musea vanuit een zintuigelijk en performatief oogpunt waarin musea en tentoonstellingen onze sensuele ervaringen beïnvloeden en vormen (in het Engels).
Lidchie, Henrietta. “The poetics and the politics of exhibiting other cultures.” In Representation, Stuart Hall, Jessica Evans and Sean Nixon, 120-211. London: Sage, 2013.
Dit hoofdstuk ondervraagt hoe betekenis wordt toegeschreven aan zogenoemde “etnografische” objecten. Centraal hierin staat een kritische omgang met etnografische instituten, zoals musea, wiens representationele praktijken etnografische objecten tentoonstellen van zogenoemde “andere culturen”. Doormiddel van deze ondervraging reflecteert het werk op hoe er in “het westen” andere culturen worden gerepresenteerd en geclassificeerd (in het Engels).
Dig Deeper
Belia, Vasiliki, Rosemarie Buikema, Margriet Schavemaker and Rosa Wevers, eds. “Towards a Museum of Mutuality,” Stedelijk Studies, Spring 2019.
Buikema, Rosemarie en Maaijke Meijer, ed. Kunsten in beweging, 1900-1980 & 1980-2000 in de reeks Cultuur en migratie in Nederland. Den Haag: SDU Uitgevers, 2003-2004.
Dit werk biedt de eerste twee delen van de vijfdelige reeks “Cultuur en Migratie in Nederland”. Het werk benadrukt de veelzijdigheid van de Nederlandse cultuur en belicht op welke manieren immigratie invloed heeft gehad op alledaagse Nederlandse kunst, leefvormen, stijlen en zienswijzen en hoe dit zich uit in onze in materiële, culturele en sociale omgeving. Ook brengt het werk de manieren waarop men in Nederland op immigranten kunst reageerde in kaart.
Mirzoeff, Nicholas, et al., ed. All the monuments must fall: A syllabus. New York City: New York University, 2017.
Deze online syllabus is een verzameling van teksten die de problematiek behandelen rondom monumenten in de VS die staan voor de Confederatie en witte suprematie. Dit werk is tot stand gekomen na de opstand tegen fascisme in Charlottesville Va, in augustus 2017 en hoopt bij te dragen aan het lang lopende verzet tegen monumenten die racisme en uitsluiting idealiseren (in het English).
Stanley, Liz. “Remaking memory: on statues and memorials,” 2020.
Deze geannoteerde leeslijst biedt literatuur over kwesties aangaande the politics van herinneren, gedenktekens, herdenkingen en standbeelden gelegen in openbare ruimten.
Vázquez, Rolando. “From globalizing towards decolonizing: art history and the politics of time – Interview with Rolando Vázquez.” Kunstlicht 29, no. 1. (2018): 98-105.
Een interview met Rolando Vázquez over de-koloniaal denken met een focus op de politieke implicaties van onze moderne temporaliteit waarin het hedendaagse als norm opereert (in het Engels).
Vázquez, Rolando. Vistas of modernity: decolonial aesthesis and the end of the contemporary. Prinsenbeek: Jap Sam Books, 2020.
Vázquez, Rolando and Walter Mignolo. “Decolonial aestheSis: colonial wounds/decolonial healings,” 2013.
Een online dossier over “de-koloniale wonden en genezing” geschreven door twee van de meest toonaangevende onderzoekers in het veld (in het Engels).
In dit document vind je onze selectie van toonaangevende teksten op het gebied van Gender Studies. Dit kan het gevolg zijn van de innovatieve onderzoeksmethoden die in de teksten worden belicht, de inclusie en erkenning van dringende kwesties, of de provocatie en het debat dat deze teksten engageerde na publicatie. Is de lijst niet compleet? Laat het ons weten.
Atria, Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis is een nationaal kennisinstituut. Atria verzamelt, deelt en beheert het erfgoed van vrouwen. Op basis van onderzoek en feiten zet Atria zich in voor gelijke behandeling van vrouwen en mannen in alle diversiteit. Atria biedt onder andere een bibliotheek en archief aan voor naslagwerk en organiseert evenementen rondom de thema’s van gelijkheid, inclusiviteit en mensenrechten. Atria heeft een uitgebreide collectie van teksten over het vrouwenkiesrecht in Nederland. Ontdek hier een selectie van werken uit Atria’s archief over dit onderwerp, aangedragen door Atria zelf.
Terra Critica is een internationaal en interdisciplinair geesteswetenschappelijk onderzoeksnetwerk. Het netwerk is opgericht door dr. Birgit Mara Kaiser en dr. Kathrin Thiele in 2012, en bestaat uit zowel een vast netwerk als een grotere groep variërende deelnemers bij de bijeenkomsten. Terra Critica onderzoekt vraagstukken binnen de kritische theorie en praktijk, en neemt daarbij de condities van de 21e eeuw – met zijn verstrengeling van kapitaal, mensen en ideeën – in acht.
Gezien de aanhoudende noodzaak tot het dekoloniseren van kennis en institutionele praktijk, en het feit dat we leven in steeds ongelijkere ecologische en economische systemen die onderling van elkaar afhankelijk zijn, is het volgens Terra Critica belangrijk om ook onze kritische vocabulaires en praktijken continue te herzien en verfijnen.
Klik hier voor het pdf document met suggesties van Terra Critica voor de bibliotheek van MOED. De lijst is gebaseerd op vier ReadingRoom series in Utrecht, een initiatief georganiseerd door Terra Critica in samenwerking met Casco Art Institute.
Wat is het verband tussen algoritmen, hypersea en zombies? Ze zijn allemaal samengebracht onder dezelfde kaft in de Posthuman Glossary (Bloomsbury, 2018).
The Posthuman Glossary is een diverse collectie die zowel kritische als creatieve begrippen uit het hedendaagse debat rondom de posthuman turn samenbrengt in één werk. Het werk is geredigeerd door prof. dr. Rosi Braidotti (Universiteit Utrecht en senior adviseur bij BAK basis voor actuele kunst) en Maria Hlavajova (directeur BAK basis voor actuele kunst). Braidotti over de aanpak en de achterliggende opzet van het werk, waarin de samenwerking tussen kunstenaars en academici en een non-lineaire opzet centraal staan:
“Two main points of our praxis during the production of the book were that it would be a collaboration between artists and academics and that the format would be non-linear, unlike traditional academic edited volumes. In fact, the glossary is not strictly academic, and it deliberately took the risk of falling into what critics dismissively call ‘activist research’. But we both found it important to highlight how much innovative thinking has been done in these hybrid fields. Our focus was on the creativity, energy and inventiveness of on-going developments in the Humanities, which so many people describe—wrongly, as it turns out—as being in a crisis … In some ways the operative model became that of a curatorial practice. While we did exercise quality control—the pieces had to be legible, scientifically accurate and verifiable— they were also allowed to be experimental in both form and content.”
In het onderstaande interview met Rosi Braidotti, afgenomen voor MOED door Lauren Hoogen Stoevenbeld, reflecteert Braidotti op de redactie en curatorschap van Hlavajova en haarzelf tijdens het redigeren van dit drukwerk. Voor de MOED-bibliotheek belicht Braidotti drie geselecteerde entries uit de Posthuman Glossary, allen hieronder beschikbaar: “The Pregnant Posthuman” door Rodante van der Waal, “The (Posthuman Icon) Pill” door Anneke Smelik en Elisa Flore, en “Placenta Politics” door Braidotti zelf. Klik op de onderstaande link om het interview met Braidotti, te openen, waarin ze uitlegt waarom juist deze begrippen bij MOED passen.
Posthuman Glossary entries: